Լեռնային Ղարաբաղ. ով և ինչպես կսանձահարի Ալիևին և Էրդողանին. Regnum

Լեռնային Ղարաբաղում խախտվել է հումանիտար հրադադարի մասին պայմանավորվածությունը, որն ուժի մեջ էր մտել հոկտեմբերի 18-ին ժամը 00:00-ին և որը ձեռք էր բերվել Հայաստանի և Ադրբեջանի ռազմական գերատեսչությունների ջանքերով՝ առանց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների միջնորդական ջանքերի՝ չնայած վստահեցվում էր, որ որոշումը կայացվել է Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի նախագահների նախորդ համատեղ հայտարարության համաձայն, գրում է Regnum-ը: 

Հոդվածագիրը՝ ռուս քաղաքագետ Ստանիսլավ Տարասովը, նշում է, որ հասկանալի պատճառներով կողմերը մարտի դաշտում ծավալվող զարգացումների վերաբերյալ շատ բան բաց տեղեկատվական տարածքում չեն տեղադրում: ԶԼՄ-ներում հայտնվող տեղեկությունները պետք է շատ զգույշ դիտարկել, քանի որ ապացույցներ չկան, իսկ դա բարդացնում է իրական պատկերի հավաստի վերստեղծումը: Սակայն կարելի է խոսել ուժերի աշխարհաքաղաքական բաշխման ձևավորման մասին, քանի որ հնչում են բազմաթիվ քաղաքական հայտարարություններ և իրականացվում են տարբեր դիվանագիտական կապեր:

«Այժմ պարզ է մի բան. Ադրբեջանի կայծակնային պատերազմը, Թուրքիայի ակտիվ և գրեթե բազմակողմանի աջակցությամբ, չի կայացել: Պատերազմը ձգձգվում է»,- գրում է Տարասովը՝ հիշեցնելով, որ օրերս կայացել է հերթական հեռախոսազրույցը ՌԴ արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի և նրա թուրք գործընկեր Մևլութ Չավուշօղլուի միջև: Երկու գերատեսչությունների պաշտոնական հաղորդագրություններում այս մասին հնչում են, կարծես թե, ճիշտ խոսքեր՝ «հոկտեմբերի 10-ին Ռուսաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարների մոսկովյան հայտարարությունների դրույթների անհապաղ կատարման անհրաժեշտության վերաբերյալ»: Սակայն խոսքերի ետևում չկան կոնկրետ գործողություններ: Հավասարաչափ դա վերաբերում է նաև Լավրովի հեռախոսազրույցներին իր հայ և ադրբեջանցի գործընկերների հետ:

«Ավելին, Թուրքիայի նախագահը հայտարարում է, որ «ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը պետք է ավարտի ԼՂ վերաբերյալ բանակցությունները»: Նա նաև մեղադրում է ԱՄՆ-ին, Ֆրանսիային և Ռուսաստանին այս գործընթացի երկարաձգման համար: Սակայն ՄԽ-ի հանդեպ մեղադրանքները հիմք չունեն, քանի որ այն իր կողմից կատարում է հենց այն գործառույթները, որոնք իր վրա դրված են՝ լինել միջնորդ կողմերի միջև և օգնել նրանց գտնել փոխզիջումային որոշում: Խմբի խնդիրների մեջ չի մտնում հակամարտության մասնակիցներին որևէ լուծում պարտադրելը: Հակամարտող կողմերը, ամրապնդելով իրենց դիրքորոշումները, գործում են նախկինում համաձայնեցված խաղաղ կարգավորման սկզբունքներին հակառակ: Այդ պատճառով էլ, ՄԽ-ին շատ դժվար կլինի վերադառնալ բանակցային դիրքի ելման կետին, քանի որ Բաքուն և Երևանը պատրաստ չեն փոխադարձ զիջումներին, թեև Հայաստանն ավելի շատ է պատրաստ խաղաղ բանակցություններին: Ալիևն առհասրակ կարծում է, որ խնդրի առավել ընդունելի լուծումը ուժայինն է»,-նշում է Տարասովը:

Այնուհետև նա մեջբերում է ԵԱՀԿ ՄԽ նախկին ամերիկացի համանախագահ Քերի Քավանոյի տեսակետը, ըստ որի՝ քանի դեռ Ալիևին չի հաջողվել համոզել ԼՂ հակամարտության ռազմական տարբերակի լուծման անհնարինությունը, կռիվը շարունակվելու է:

Բայց ինչպես դա անել. չէ որ նա, հենվելով Էրդողանի վրա, որոշել է ուժային տարբերակին անցնել, ինչն էլ, ինչպես ենթադրում է բրիտանացի փորձագետ Լոուրենս Բրոերսը, ազդարարում է հակամարտող կողմերի վրա միջազգային ճնշման նվազում, այդ թվում նաև Մոսկվայի կողմից:

«Ռուսաստանը կարող է դիվանագիտական ազդեցության ավելի շատ լծակներ ունենալ, սակայն Թուրքիան, օգնելով Ադրբեջանին, ավելի շատ ազդեցության լծակներ ունի հենց ռազմական գործողությունների թատերաբեմում»,-նշում է Բրոերսը:

Փորձագետի խոսքով՝ ԱՄՆ-ն թեև կոչ է անում հետևել կրակի դադարեցման ռեժիմին և հակամատության խաղաղ կարգավորմանը, հավուր պատշաճի չի մասնակցում տարածաշրջանում իրավիճակի կարգավորմանը: Բացի այդ, գրեթե չկան կոլեկտիվ գործողություններ միաջագային կառույցների կողմից, պասիվ է ԵՄ-ն:

«ԼՂ հակամարտության կարգավորման համար անհրաժեշտ է նոր հզոր քաղաքական խթան՝ այդ գործընթացը դիվանագիտական, այլ ոչ թե ուժային ճանապարհով ակտիվացնելու համար:
Նման աշխատանք անհրաժեշտ է սկսել, քանի դեռ գործը չի հասել լայնածավալ ռազմական հակամարտության ոչ միայն Անդրկովկասում», եզրափակում է հոդվածի հեղինակը:

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի զինուժը լայնածավալ հարձակում է սկսել Արցախում՝ թիրախավորելով նաև խաղաղ բնակչությանը։

Հոկտեմբերի 19-ի դրությամբ Արցախի զինուժը խոցել է հակառակորդի՝ 16 ուղղաթիռ, 22 ինքնաթիռ, 186 անօդաչու թռչող սարք, 554 միավոր զրահատեխնիկա, հիմնականում տանկեր, 86 ավտոտրանսպորտ, 10 զրահափոխադրիչ, 4 «ՏՕՍ-1Ա» ծանր հրանետային համակարգ, 4 «Սմերչ» և 1 «Ուրագան» տիպի համազարկային կրակի ռեակտիվ կայանքներ: 

Հակառակորդն ունի ավելի քան 6109 զոհ։ Հայկական կողմից, նախնական տվյալներով, կա 673 զոհ։ Ադրբեջանի զինված ուժերը թիրախավորել է նաև Արցախի և Հայաստանի Հանրապետության զինվորական և քաղաքացիական ենթակառուցվածքները, որի հետևանքով Գեղարքունիքում զոհվել է 2 քաղաքացիական անձ, Արցախում զոհվել է 36 քաղաքացիական անձ, վիրավորվել է 115 քաղաքացիական անձ, նախնական տվյալներով՝ լրջորեն վնասվել է ավելի քան 6700 մասնավոր սեփականության անշարժ գույք, ավելի քան 640 մեքենա, շուրջ 1110 ենթակառուցվածքային, հանրային և արտադրական նշանակության օբյեկտներ:

Ադրբեջանական զինուժի հրետակոծության հետևանքով վիրավորվել են ինչպես արտասահմանյան, այնպես էլ տեղական լրատվամիջոցների լրագրողներ։

Հայաստանում և Արցախում սեպտեմբերի 27-ին հայտարարվել է ռազմական դրություն։

Արդեն երկու անգամ հայտարարվել է մարդասիրական հրադադարի մասին, սակայն ադրբեջանական զինուժը դիվերսիոն գործողություն է իրականացրել, նաև հրթիռակոծել խաղաղ բնակավայրեր Արցախում։

   

Այս թեմայով
am