Իսկ հայ զորականը թույլ չէ

Բախտս բերել է՝ լավ դպրոցում եմ սովորել եւ հիանալի ուսուցիչներ եմ ունեցել: Միշտ առանձնահատուկ եմ վերաբերվել «Հայոց պատմության» ուսուցչուհուս. սովորեցնում էր մտածել, քննարկել, վերլուծել մեր պատմության այս կամ այն էջը: Հերոսական էջերից հետո 1915 թ. նախորդած ու հաջորդած դեպքերի էջն ինձ ջարդել էր: Դասամիջոցների չարաճճիություններս վերացել էին, մտամոլոր քայլում էի միջանցքներով: Կանչեց դասարան, խոսեցինք, լացս ու վիրավորանքս զսպել չկարողացա: Ասաց. «Բայց մենք պայքարի օրինակներ էլ ենք ունեցել այդ տարիներին: Եվ ես խոսել եմ այդ մասին: Բացի այդ, մեր դեմ աշխարհի անգութ երկրներն էին միացել՝ հանուն իրենց շահի: Իսկ մենք պետություն ու պետականություն չունեինք, բանակ չունեինք: Դրա համար էլ մեր պայքարը հատվածական էր: Բայց այդ պայքարը եղել է: Սա՛ հիշիր»:
Նրա խոսքերը մտապահելու դժվարություն չկար. զուգահեռ արցախյան առաջին ազատամարտի մեկնարկն էինք ապրում: Զգում էինք, որ պետություն ենք կառուցելու, բանակ ենք ունենալու, ազգային մեծ նպատակի առաջին քարն ենք դնելու: Զգում էինք, որ կերտվող փառահեղ պատմության վկաներն ենք:
Ու ճիշտ էինք զգում: Ունեցանք պետություն, կանոնավոր բանակ, հաղթական էջ: Ունեցանք զգացում, որ ազգային մեծ նպատակի քարերը կարող ենք հերթով շարել: Ուսանող տարիներին էլ գիշերները քարտեզ էր, որ գծում էի, կարմիր ու կապույտ անում: ՀԽՍՀ վտիտ աղջնակը կարմիր գծերից ազատվել, փարթամացել, առողջացել էր: Արդեն կարող էր կապույտ երկնքին նայել: Իսկ ծիրանագույնով Հայկական լեռնաշխարհն էր: 
Ես այսօր էլ սպասում եմ, որ մի օր երկնքին կնայեմ, ու այն ծիրանագույն կլինի: 
Այսօ՛ր էլ, երբ Հայոց բանակի օրն է: Այսօ՛ր էլ, երբ ինձ նյարդայնացնում է վտիտ աղջկա կերպարանքը: Ես վտիտների երբեք չեմ սիրել. նրանցից հիվանդության ու թուլության հոտ է գալիս: Բայց երբ կա կամք, կա պայքար, հիվանդությունն անբուժելի չէ: Պարզապես պետք է աշխատեցնել բնական բջիջները:
Այսօր Բանակի օրն է, եւ ես այն նշել եմ ուզում: Հարցե՞ր, այո՛, կան: Հարցադրումներ նաեւ բանակի հրամկազմին՝ նույնպես կան: Անհերքելի փաստե՞ր, որոնք հարցերդ արդեն անիմաստ են դարձնում, եւս կան: Բայց բանա՛կն էլ կա: Զինու՛ժը կա: Մեր մե՛ջքը կա: Ծռված է, բայց կոտրված չէ: Ազգ-բանա՛կն էլ կա, ծնկած է, բայց ջարդված չէ: 
Կա՛ հանուն հայրենիքի կյանքը զոհած տղերքի հիշատակը ու մեր երդումը նրանց առաջ: 
Կա՛ ճակատի թիկունքն ապահոված ժողովրդի այն հատվածը, որ պատերազմի օրերին ինքնակազմակերպվեց, բռունցքվեց՝ այս ու այն հարցը լուծելու:
Կա՛ սփյուռքի այն հատվածը, որ օրերով կաթվածահար էր անում միջպետական ճանապարհները: 
Կա՛ սփյուռքից այն տղան, որ տարիների աշխատած ու տան համար կուտակած գումարը Հայաստան փոխանցեց: 
Կա՛ մեր այն տղան, որ նվագում էր փողոցում, որ զինվորին օգներ: Կա՛ այն փոքրիկը, որ հատով ընկույզ էր վաճառում, կա՛ անկողնային վիճակում գտնվող այն տատիկը, որ գուլպա էր գործում:
Նրանք կա՛ն: Եվ գիտե՛ն մեր զորականի հարգը:
Ազգ-բանակը կա՛: Գլուխն՝ ափերի մեջ, ցավից քայլվածքը փոխած, աչքերում՝ անչափելի վիշտ: Բայց կա՛:
Ու պետք է մեկը, որ նրա ափերը մի կողմ տանի, նայի աչքերին ու ասի. «Լսի՛ր, վե՛ր կաց: Վեր կա՛ց՝ հանուն էն տղերքի, որ մահվան բերան գնացին, որ քայլվածքդ չերերա: Հանուն էն տղերքի, որ ողջ մնացին, բայց մեռած ընկերոջը երդում ունեն տված: Վե՛ր կաց՝ հանուն էն տղերքի, որոնց գլխներին կրակ թափվեց, որ քո գլուխն ափերի մեջ չմնա»:
Վե՛ր կաց վերջապես: Հա՜, էնպես են անում, որ դու քեզ պարտված զգաս, էնպես են անում, որ թշնամին իրեն ուժեղ զգա: Բայց հիշի՛ր՝ թշնամին ինչքան էլ ուժեղ, սակայն հզորը դու ես:
Հիշի՛ր՝ ուժեղն ու հզորը բառարաններում են հոմանիշներ: Կյանքում տարբերություն կա. աշխարհում չկան հզոր երկրներ, կան ուժեղներ՝ չար ու անբարոյական: Հզորությունը բարոյականությունն է, հավատը, ներքին ուժը, ծագումը, տոհմիկությունը, գենը, կոդը, որ դրված են քո մեջ: Քո հաղթանակները միշտ էլ պարկեշտ են եղել:
Հիշի՛ր՝ մեր տարածաշրջանը վայրագ տարածաշրջան է, այստեղ թույլերը չեն ապրում: Եվ թշնամին դա լավ գիտի, թշնամին մեզ լավ է ճանաչում: Եվ նրա հույսը մեր հզոր պարկեշտությունն է: Թո՛ղ դա մի կողմ, ցույց տուր, որ թշնամու հետ կարող ես իր իսկ լեզվով խոսել: Նա դրանից կսարսափի: Հետեւանքը՝ գիտես… Ուժե՛ղ եղիր, հաղթի՛ր: Հետո ցույց կտաս հզորությունդ:
Բորենիները վրա են տվել: Մայրը երեխային դրանցից ինչպե՞ս կպաշտպանի: Գիտե՛ս: Հա, բորենիները ինչքան էլ զարհուրելի, բայց ցատկի սովոր չեն, կախ են դրանց քամակները: Դա էլ գիտե՛ս:
Դե եթե գիտե՛ս, ուրեմն՝ վե՛ր կաց վերջապես, գրողը տանի: Վե՛ր կաց:
Ասենք սա հենց այսօ՛ր: Ասենք ինքներս մեզ ու բարձրանանք: Ինքներս մեր ձեռափերը մի կողմ տանենք, ինքներս մեր աչքերի շաղը ցրենք, որ մեր մեջքը՝ բանակը, ձիգ կանգնի: Հայ զինվորը պիտի տեսնի, որ մենք գիտենք՝ ինքը չի պարտվել: Հայ զորականը այդ դեպքում կզգա, որ մենք էլի՛ գիտենք, որ ինքն է հայ ազգի անվտանգության երաշխավորը: Հայոց բանակը դեռ երկար ճամփա ունի անցնելիք: Եվ նրան թիկունքում իր հանդեպ հավատ է պետք:
Հզո՛ր լինենք մենք՝ մե՛ր առաջ եւ ուժեղ՝ թշնամու հանդեպ:

Արմենուհի ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ