Այլապես թշնամու ագրեսիվ հավակնություններն ավարտ չեն ունենա

Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հետ հայկական կողմի եղբայրությանը հավատացողների թեմայով առիթով գրել էի. «Հիմա շատերը կասեն՝ որպես երկու տասնամյակ տնտեսական թեմաներով գրող լրագրող խոսիր, ոչ որպես հայ անհատ, ինչ վատ բան կա ճանապարհների ապաշրջափակման մեջ։ Ես կպատասխանեմ՝ ընդհանրապես ոչ մի, բայց մեր պարագայում՝ շատ վատ բան կա։ Ասածս հասկանալու համար ինձ հարց տվողները գոնե մոտավոր պատկերացում պետք է ունենան, թե այդ՝ այսպես կոչված ապաշրջափակման պարագայում Հայաստանի Հանրապետության ամբողջ տնտեսական սպեկտորը բացասական ինչ փոփոխությունների կենթարկվի։ Ասածս հասկանալու համար ինձ հարց տվողները գոնե մոտավոր պատկերացում պետք է ունենան Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի տնտեսությունների, նրանց քաղաքատնտեսական ագրեսիվ հավակնությունների մասին»։ 

Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի հետ հայկական կողմի եղբայրությանը հավատացողները չե՞ն ուզում հասկանալ՝ ինչ ասել է «ագրեսիվ հավակնություն»։ Մեջբերենք օրինակը. Ադրբեջանի նախագահ Ալիեւն ասել է, որ Բաքուն, Անկարան եւ Թեհրանը մտադիր են համատեղ ջանքերով զարգացնել տարածաշրջանային տրանսպորտային նախագծերը եւ կոչ է արել Տնտեսական համագործակցության կազմակերպության անդամ պետություններին՝ միանալ նախագծին: «Ես կցանկանայի նշել,- ասել է նա,- որ նոր միջանցքը, որն անցնելու է Ադրբեջանի պատմական տարածքով` Զանգեզուրով...»։ Վերջ, պարզ է՝ թշնամին ինչ է ուզում։ 

Ի՞նչ ենք ուզում մենք։ Այս պարագայում արդեն նկատի ունեմ թյուրքի հետ եղբայրությանը չհավատացողներիս։ Հստակ ֆիքսել է պետք, թե գոնե առաջիկա 5 տարիներին (հասկանալի է՝ ինչու է այս ժամկետը նշվում) ինչ առաջնահերթություններ ենք ունենալու։ Տնտեսագետ Կարեն Ադոնցը վստահ է, որ «ամեն դեպքում, լինեն արտահերթ թե հերթական ընտրություններ, մեր առջեւ կանգնած մարտահրավերներին դիմակայելը պայմանավորված է լինելու նույն այդ 5 նպատակների իրագործմամբ»։
Ըստ նրա՝ մենք ունենք առաջիկա 5 տարիներին լուծելու շատ կոնկրետ խնդիրներ՝ 1. բանակը նորովի պետք է սպառազինվի, լրացուցիչ առնվազն՝ 5 մլրդ դոլարով, 2. Հայաստանի տնտեսությունը պետք է վերակառուցվի արմատապես, 3. բնակչության կենսամակարդակը պետք է եռապատկվի (ՀՆԱ-ն բարձրացվի՝ 40 մլրդ դոլարի մակարդակի), 4. սփյուռքի տնտեսական հնարավորություններն ու շահերը պետք է էապես մոտեցվեն մեր զարգացման նպատակներին, 5. Մեր դաշնակցային հարաբերությունները Ռուսաստանի եւ ռազմավարական գործընկերային հարաբերությունները Արեւմուտքի հետ պետք է խորացվեն՝ լինեն հուսալի, բազմաշերտ եւ հավասարակշռված։
Առանձին-առանձին այս կետերից չենք խոսի. տարբեր առիթներով անդրադարձել ենք դրանց։ Հստակ է մի բան՝ մենք առանց հզոր տնտեսության ոչ արտաքին եւ ոչ էլ ներքին հատվածում ոչ մի հաջողություն արձանագրել չենք կարող: Ի դեպ, Ալիեւը, իբրեւ վերոնշյալ ագրեսիայի շարունակություն, մի բան էլ էր նշել. « Եթե Հայաստանն իրեն նորմալ պահի…»: Այնքան ակնհայտ է, թե ինչ ասել է այդ «նորմալը», որ բացատրելու կարիք անգամ չկա: Եվ, այո, առանց մեր տնտեսության զարգացման մենք ստիպված ենք լինելու թշնամու առջեւ մեզ անընդհատ «նորմալ» պահել, մինչեւ… Շարունակությունը յուրաքանչյուրս կարող ենք ձեւակերպել՝ պայմանավորված մեր երկրի հանդեպ մեր վերաբերմունքով…

Արմենուհի ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ