Մեզ պետք են գործարարներ՝ սարդի ու ջուլհակի էությամբ

 Տնտեսական ու անվտանգային խնդիրները միասին լուծելու նպատակով

Մեր տնտեսությունը ոտքի հանելու համար ինչ քայլեր են անհրաժեշտ, որտեղից պետք է սկսել, ինչ ոլորտների պետք է ուշադրություն դարձնել, արտահանման ինչ քաղաքականություն պետք է վարել, ինչպես արագ ու դրական զարգացումներ ապահովել մեր երկրի համար. այս եւ այլ հարցերի շուրջ «ՀՀ»-ն մշտապես խոսում է՝ ներկայացնելով տնտեսագետների, փորձագետների տեսակետներ։ Մարդիկ, ովքեր մտահոգ են մեր երկրի ճակատագրով եւ ունեն տնտեսության զարգացման հստակ ծրագրերի իրենց պատկերացումները։ Որպես տնտեսական թեմաներով գրող լրագրող՝ ունեմ սեփական բանաձեւը. այն է՝ տնտեսությունը ոտքի հանելու համար մեզ պետք են գործարարներ...

Գործարար՝ գործ արարող, հայերենում գործարարի հոմանիշը ճշտակատարն է, կենսագործողը։ Ուշագրավ է, որ կա նաեւ սարդի (հնց.) եւ ջուլհակի (գվռ.) իմաստը։ Բառի էությունը նույնն է՝ գործող, ցանց գործող, ոստայնանկ...

Տարիներ առաջ, երբ տնտեսությունը մեռած վիճակից նոր-նոր էր ոտքի կանգնում, մի նյութ էի գրել՝ «Հայաստանում գործարարությունը ոտքի է կանգնում»։ Սրբագրական սխալի պատճառով հաջորդ օրն այն դարձել էր «Հայաստանում գործակալությունը ոտքի է կանգնում»։ Առավոտյան աղմուկ էր բարձրացել։ Խմբագիրն ինձ կանչեց իր մոտ. Համաշխարհային բանկից ու այլ միջազգային կառույցներից էին զանգել (սրանք նոր-նոր սկսել էին համեմատաբար մեծածավալ ծրագրեր ֆինանսավորել)՝ ի՜նչ գործակալություն, ո՜նց թե գործակալություն, ի՜նչ եք ուզում դրանով ասել։ Բնագիրս խմբագիրը նայել էր՝ մեղքի իմ բաժինը չկար։ Փորձելով փրկել իրավիճակը եւ նաեւ հարվածի տակ չդնելով սրբագրիչի աշխատանքը՝ տվեցի հետեւյալ բացատրությունը. այո՛, ես եմ այդպես վերնագրել։ Գործակալություն՝ նշանակում է գործը կալողների, վերցնողների ցանց, այսինքն՝ Հայաստանում գործարարները կալմեջ են անում տնտեսության զարգացմանն ուղղված գործերը՝ փորձելով ոտքի հանել երկիրը։

Ի՜նչ իմանայի, որ տարիներ առաջ արագ հորինված բացատրությունն ինձ համար հետո բանաձեւ կդառնար։

Այսօր հավաստում եմ, այո՛, մեզ անհրաժեշտ են երկիրը ոտքի հանելուն միտված ծրագրեր կալմեջ անող, ցանց գործող, գործ արարող գործարարներ։ Խորին հարգանքս իրապես գործարարներին, որոնք, անշուշտ, իրապես կան, բայց մենք այսօր ունենք հիմնականում առ եւ տուր անողներ, արագ փող կորզողներ, արագ գերշահույթ ստացողներ։ Ոչ մի միտք, ոչ մի ստեղծարարություն, ոչ մի այբ-ից ֆե կետեր, ճանապարհը կարճ է՝ ա-ից բ-ն, ա-ում գումարը դնում են, բ-ում պետք է ստանան։

Մինչդեռ այսօր մեզ անհրաժեշտ են գործարարներ, որոնց համար կապիտալը հայրենիք ունի։ Այսպիսի ձեւակերպում առիթով արել է էկոնոմիկայի նախկին նախարարներից Կարեն Ճշմարիտյանը. «Մի՛ լսեք նրանց, ովքեր Մարքսի «Կապիտալն» ազգություն չունի...» արտահայտությունն ընկալել են տառացի եւ ուղղակի: Այդ սակավաթիվները չգիտեն, թե ինչ իրական իմաստ ունի այդ արտահայտությունը: Այդպիսիների «ոտքերը չեն խրված իրենց հողում»: Այդպիսիները չունեն Հայրենիք: Իսկ մենք` ունենք... Եվ հիշե՛ք՝ եթե կապիտալի տերն ունի ազգային պատկանելություն, ապա կապիտալն ունի ոչ միայն ազգություն, այլեւ ունի Հայրենիք»։

Մեզ պետք են գործարարներ, որ տնտեսությունն արագ ու հզոր զարգանա (դանդաղ կայունի ժամանակն այլեւս չունենք), որ փոխենք տնտեսության կառուցվածքն ու որակը, որ գերական տարբերենք կարեւորից, որ արդյունաբերությունն առաջնային համարենք տուրիզմից ու սպասարկումից, որ տնտեսությունը չզատենք անվտանգային պահանջներից։ Որովհետեւ տնտեսությունն ու անվտանգությունն իրականում նույն շղթայում են։ Այլ կերպ դիտարկելու պարագայում ունենում ենք հարահոս իրավիճակ՝ պատրաստ ցնցվելու առաջին իսկ քամուց։

 Մեզ պետք են գործարարներ, որպեսզի գերշահույթի ձգտող խոշոր առեւտրականներն իրենց երկրի տեր չզգան եւ մտքներով անգամ չանցնի թշնամու ձեռքը սեղմելն ու այդ սեղմելու «ճիշտը» թելադրելը։ Մեզ պետք են գործարարներ, որ իրենց աշխատակիցներին ոստայնում պահելու քաղաքականությունն ունենան։ Գործարարներ, որ նույնիսկ որոշակի ժամանակահատվածում տուժելու պայմանով անգամ չեն անտեսի երկրի պաշտպանունակությունը։

Ի վերջո, մեզ պետք են գործարարներ, որ հասկանան՝ իրենց տնտեսական ներկա ու սպասվող խնդիրները հենց երկրի անվտանգային խնդիրների հետեւանքն են։ Եվ միայն վերջիններիս լուծումով կկարողանան ծաղկեցնել իրենց գործն ու, ըստ այդմ, երկիրը։ 

Կարճ ասած՝ վերադառնում եմ հնին՝ Հայաստանում գործարարների՝ մեր հայրենիքի համար անհրաժեշտ ոլորտների ծրագրերը կալմեջ անողների հայկական ցանցը պե՛տք է գործվի։

Արմենուհի ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ